|
DRIMON Proekt
DRIMON proektot (2006-2009) e interdisciplinaren istra`uva~ki proekt vo koj u~estvuvaat partneri od Albanija, Makedonija, Crna Gora i Norve{ka. Proektot e finansiran od fondot na Sovetot za Istra`uvawa na Norve{ka koj na mnogu na~ini go sledi DRIMPOL proektot. DRIMON proektot }e se fokusira na me|ugrani~nite ezera: Prespansko i Skadarsko Ezero i nivnite slivovi, kako i na Vansjo Ezeroto vo Norve{ka.
Aktivnosti za sorabotka
Preku istra`uvawata na menaxmentot za vodnite resursi vo Albanija, Makedonija, Crna Gora i Norve{ka, proektot }e obezbedi razmena na znaewa i iskustva vo ramkite na prirodnite i op{testvenite nauki preku granicite.
Osnovniot instrument }e bide sporedba na ezerata i nivnite slivovi, i predizvicite vo menaxmentot na vodnite resursi na Balkanot i vo Norve{ka. Ezera i slivovi koi }e bidat prou~uvani vo proektot se:
- Prespansko Ezero koe e podeleno me|u Albanija, Makedonija i Grcija
- Skadarsko Ezero, koe e podeleno me|u Crna Gora i Albanija
- Vansjo Ezero vo Isto~na Norve{ka
Zatoa DRIMON gi pretstavuva ne samo sorabotkata vo sporeduvaweto na trite razli~ni slivovi, tuku i sorabotka vo domenot na op{testvenite i prirodnite nauki. Pokraj toa, preku aktivnostite koi se finansirani od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Norve{ka, inicirana e i sorabotka vo istra`uvawa na menaxmentot na vodnite resursi
|
|
|
|
DRIMON pretstavuva sorabotka na mnogu na~ini |
Celi:
Osnovnata cel na DRIMON proektot e da pridonese kon podobruvawe na poznavawata i dialogot me|u involviranite strani za me|ugrani~niot menaxment na vodnite resursi na Balkanot, preku integrirawe na prirodnite i op{testvenite nauki. Krajni celi na proektot se:
- Odreduvawe na vnesenite hraniva i sedimenti vo ezerskite slivovi na Prespa i Skadar, i procenuvawe na sostojbata na ezerata, preku odnosot na koli~estvoto na vnesenite hraniva i sedimenti i nivnoto vlijanie na ezerata.
- Predlagawe na celi koi se odnesuvaat na `ivotnata sredina na Prespanskoto i Skadarskoto Ezero, bazirani na informacii za nivnata trofi~na sostojba i informacii za prirodnite uslovi, vo dijalog so involviranite strani.
|
|
- Odreduvawe i/ili zajaknuvawe na nacionalnata i me|ugrani~nata sorabotka pome|u nau~nicite, menaxerite za vodni resursi i krajnite korisnici; i
- Obezbeduvawe na soveti za toa kako odredenite celi za `ivotnata sredina mo`e da bidat ostvareni preku razbirawe na institucionalnite strukturi preku granicite i podobruvawe na dijalogot me|u upravuva~kite strukturi, involviranite strani i nau~nicite preku Pove}ekraten Pristap na Involviranite Strani
|
Proekt plan i organizacija
DRIMON proektot e podelen vo ~etiri rabotni paketi, kako {to e ozna~eno na skicata podolu:
|
|
1. Procena na vnesenite sedimenti i hraniva vo ezeroto
2. Procena na eutrofi~nata sostojba na ezeroto
3. Procena na me|ugrani~nite IWRM praktiki, i planovite na involviranite strani
4. Integrirawe i menaxirawe na proektot
Proektot mo`e da bide podelen na tri osnovni aktivnosti, kako {to e prika`ano vo grafikot od proektot:
- Pribirawe na podatoci, kade postoe~kite i novite podatoci se kombiniraat
- Procenuvawe, kade dobienite podatoci i od prirodnite i od op{testvenite istra`uvawa se prou~uvaat i obrabotuvaat (procenuvaat)
- Dobieni rezultati, kade se odreduvaat vnesenite hraniva (buxet na hraniva) vo ezeroto, se odreduvaat celi za `ivotnata sredina na oblastite koi se prou~uvaat i se utvrduvaat i davaat preporaki za podobruvawe na IWRM
Slikata levo dava {ematski prikaz na strukturata na DRIMON Proektot
|
Rabotni paketi na proektot i nivnite celi
- Procena na vnesenite sedimenti i hraniva vo ezeroto
Osnovnata cel na ovoj raboten paket e da gi obezbedi potrebnite informacii za vnesenite sedimenti i hraniva vo ezeroto od gornite zoni na re~nite slivovi; vklu~uvaj}i gi i osnovnite izvori na zagaduvawe i nivniot pridones (vlijanie).
- Procena na eutrofi~nata sostojba na ezeroto
Glavnite celi na ovoj raboten paket se obezbeduvawe na informacii za eutrofi~nata sostojba na ezeroto, so akcent na nivoto na hraniva i fitoplankton; odreduvawe na koli~estvoto na vneseni hraniva (buxet na hraniva) vo ezeroto; i procena na odnosot na vnesenite koli~ini.
|
|
- Procena na me|ugrani~nite IWRM praktiki i planovite na involviranite strani
Vo DRIMON proektot kako zaedni~ki aktivnosti za sorabotka ne se vklu~eni samo ezerata i slivnite podra~ja, tuku i sorabotka na nivo na tekovnite procesi me|u prirodnite i op{testvenite istra`uvawa. Poradi toa, DRIMON proektot ima raboten paket za op{testveni istra`uvawa, ~ii glavni celi se:
- Procenuvawe na odgovornosta na involviranite strani vo tekovnite promeni na `ivotnata sredina na dvata ezerski sliva, i na toj na~in pomagawe vo preporakite za ostvaruvawe na celite za `ivotnata sredina na ezerskite slivovi
- Predlagawe na na~ini na rabota za ostvaruvawe na celite preku granicite, preku institucionalni analizi, i obezbeduvawe na preporaki za integrirawe na strate{ki modeli za podobruvawe na me|ugrani~niot menaxment na vodnite resursi.
- Analiza na mo`nostite za zaedni~ki transfer (prenos) na iskustvoto i tehnologijata, glavno vo odnos na integriraweto na menaxmentot na vodni resursi, posebno na me|ugrani~niot voden menaxment.
- Integrirawe i menaxirawe na proektot
Ovoj raboten paket ja pretstavuva integracijata na aktivnostite na DRIMON, vklu~uvaj}i gi slednite celi:
- Odreduvawe na celite za `ivotnata sredina na ezerskite slivovi so koristewe na informacii od rabotnite paketi (RP) 1, 2 i 3.
- Ostvaruvawe na bliska sorabotka i dijalog so soodvetnite institucii za menaxment i involviranite strani, za toa na koj na~in gorenavedenite celi za `ivotnata sredina, mo`at da se postignat.
- Ostvaruvawe na sorabotka me|u DRIMON i lokalniot i regionalen menaxment, involviranite strani i drugite relevantni tekovni proekti vo regionot.
|
|
|
Balkanskite ezera imaat mnogu involvirani (zainteresirani) strani, vklu~uvaj}i gi i ribolovot i turizmot. Slika : Eva Skarbøvik |
|
_______________________________
Published by Eva Skarbøvik, Bioforsk, 2008
_______________________________
|